Plotinus ve Erken Dönem Hıristiyan Gnostikler’in Tanrı Öğretileri Üzerine Bir Mukayese

Düşüncelerin tarihi seyirleri içerisinde zaman etkileşime girdiği ve bunun sonucunda benzerlikler farklılıkların oluştuğu bir gerçektir. Bu çalışmada amacımız, Yeni Platonculuğun kurucusu Plotinus yarı dinsel felsefi düşünce hareketi olan erken dönem Gnostik Hıristiyan akımlarından Basilidenyanizm, Valentinyanizm Marcionizm’in Tanrı öğretilerini karşılaştırmalı analize tabi tutmaktır. bağlamda Platonculuk ile birlikte bu akımların hem inanç düşüncelerini açıkladık de bunlar arasındaki benzerlik farklılıkları tespit etmeye çalıştık. Çünkü Plotinus’un ortaya koyduğu öğretiler arasında Tanrı, İlahi varlıklar, dualist âlem anlayışları bakımından ortak özelliklerin olduğunu düşünüyoruz. Bununla maddi âlem, Demiurge, âlemin meydana gelişi, değeri, yükseliş düşüş gibi konularda bazı farklılıklar bulunmaktadır. Yunancada dokuzluklar anlamına gelen Ennead’ları yazmıştır. II. Ennead’ın dokuzuncu kitabında Gnostiklere yer vererek onların metafizik bilgi kuramlarını eleştirmiştir. her ne kadar Gnostikleri eleştirse onlarla önemli Gnostiklerine yöneltmiş olduğu kısım iddiaların doğru yerinde kanaatindeyiz.